Psychoterapia dla dzieci i młodzieży jest jedną z form leczenia zaburzeń w zachowaniu, myśleniu i emocjach. W zależności od teorii psychologicznych, z której się wywodzi, rozróżniamy różne rodzaje psychoterapii m.in.: psychodynamiczną, poznawczo-behawioralną, systemowo-ericksonowską, gestalt i eklektyczną.
W procesie psychoterapii następuje modyfikowanie i przeobrażanie procesów poznawczych, które wywierają wpływ na nastrój i zachowanie. Dzieci czy nastolatki, których procesy poznawcze nie są jeszcze w pełni ukształtowane, są bardzo podatne na zaburzenia i zakłócenia tych procesów. Wówczas rozwijają w sobie wypaczony obraz rzeczywistości np. ponure myśli, które utrwalają ten obraz. Jednocześnie ta niedojrzałość i plastyczność procesów poznawczych sprawiają, iż to dzieci i młodzież wyciągają najwięcej z psychoterapii i łatwiej zmieniają swoje myślenie, a ich wzorce zachowań są otwarte na nowe rozwiązania i elastyczne podejście w ich stosowaniu.
Wskazaniem do terapii rodzin jest każde schorzenie, które angażuje całą rodzinę. Psychoterapia jako podstawowa metoda leczenia jest stosowana we wszystkich zaburzeniach zachowania oraz emocji u dzieci i młodzieży: w kryzysach wieku dorastania, chorobach psychosomatycznych, innych problemach okresu dorastania, trudnościach w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami oraz trudnościach wychowawczych, emocjonalnych, społecznych itp.
Zdrowie psychiczne współczesnych dzieci i młodzieży jest bazą dla szczęścia i samospełnienia w życiu dorosłym. Wczesna interwencja, ograniczenie czynników ryzyka oraz wsparcie ze strony dorosłego człowieka zmniejsza ryzyko pojawienia się zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży.
Przy dzisiejszym tempie życia często zapominamy i nie uświadamiamy sobie, że nasze dzieci i ich rozwój społeczny, emocjonalny i poznawczy nie współgra ze współczesnymi wymogami oraz wyzwaniami współczesnego świata. Dziecko pozostawione samotnie ze swoimi trudnościami i problemami niejednokrotnie nie jest w stanie samodzielnie przezwyciężyć trudności i pojawiających się problemów.
Drogi rodzicu,
jeśli jesteś zaniepokojony zachowaniem swojego dziecka, martwisz się jego stanem psychicznym lub emocjonalnym – nie czekaj – szukaj pomocy i wsparcia. Psychoterapia podjęta we współpracy z rodziną przynosi pozytywne efekty, poszerza perspektywę widzenia trudności dziecka oraz daje nowe możliwości rozwiązania problemów. Wzmocnienie systemu rodzinnego w procesie terapeutycznym jest cennym zasobem dla rodziny i dziecka oraz poprawia komunikację i funkcjonowanie wszystkich jej członków. Adekwatne zaspokojenie potrzeb dziecka w aspekcie wielowymiarowym daje mu możliwość samospełnienia i samorealizacji.
W NASZYM ZESPOLE PROFESJONALNĄ POMOC I WSPARCIE OFERUJĄ PSYCHOTERAPEUTKI: Katarzyna Jakóbiec-Wieteska i Agnieszka Socha.
Praca psychoterapeutów podlega systematycznej superwizji.
Na pierwsze spotkanie są zapraszani rodzice w celu zebrania wywiadu dotyczącego rodziny. Warto zabrać ze sobą opinie psychologiczno-pedagogiczne, orzeczenia i diagnozy lekarskie. Częstotliwość spotkań, okres trwania i forma psychoterapii jest ustalana wspólnie z rodzicami dziecka, którzy obok niego, stanowią nieodłączny element procesu psychoterapii.
Jeszcze kilka słów o zaburzeniach u dzieci i młodzieży
Obecnie klasyfikacja zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży jest dla psychiatrów zadaniem trudnym. Trudności te wyrażają się głównie z utrzymującej się opozycji poglądów na swoistość zaburzeń związanych z wiekiem, czyli fazą rozwoju człowieka. Najbardziej znanym i powtarzanym ujęciem zdrowia w odniesieniu do dzieci i młodzieży jest definicja Światowej Organizacji Zdrowia, która podkreśla, że zdrowie i jego zaburzenia są zjawiskiem złożonym i wielopłaszycznowym. Przyjęte w Polsce rozwiązania w leczeniu dzieci i młodzieży zalecają podejście holistyczne, obejmujące rozpatrywanie objawów obecnych w psychopatologii indywidualnej pacjenta w kontekście jego sytuacji rodzinnej i środowiskowej oraz kompleksowe leczenie. Warunkiem kompleksowości jest dostrzeżenie wzajemnego uzupełniania się tych płaszczyzn. Kompleksowość wymaga uwzględnienia wzajemnie na siebie wpływających elementów systemu: dziecka, lekarza, członków rodziny, członków środowiska rówieśniczego, nauczycieli oraz pedagogów.
Szkoła jest miejscem, w którym dziecko po raz pierwszy styka się na poważnie ze światem zewnętrznym wystawiającym oceny zarówno za zdolności intelektualne, jak i te dotyczące zachowań społecznych. Szkoła jest wielkim „laboratorium życia społecznego”, rozwoju intelektualnego i emocjonalnego dziecka oraz konfrontacji z oceniającym światem dorosłych. Może więc stymulować wszystkie te aspekty życia dziecka, może je zahamowywać i działać traumatycznie. Obecnie szkoła pełni nie tylko funkcję edukacyjną i wprowadzającą dziecko w obszar kultury. Jest również terenem spotkań dzieci i młodzieży, zawiązywania interakcji emocjonalnych (zarówno pozytywnych jak i negatywnych), rywalizacji, rozwiązywania problemów, znajdowania swojego miejsca w świecie zewnętrznym, organizowania adekwatnej dla wieku rozrywki, a także laboratorium uczenia się zachowań i obszarem budzenia zainteresowań. Każda z tych funkcji może być stymulacją do rozwoju dziecka – jego dobrego samopoczucia oraz dokonania właściwego wyboru dotyczącego przyszłości. Szkoła może być również źródłem lęku, oporu i rywalizacji. Może uczyć konformizmu oraz manipulacji. Rywalizacja, agresja, brutalność, brak wzajemnego szacunku, cyberprzemoc, agresja i przemoc rówieśnicza mogą działać jako czynniki głęboko deprymujące. Mogą również przyczynić się do zakłócenia harmonijnego rozwoju dziecka i utrwalać się jako objawy psychopatologiczne.
Funkcje szkoły stanowią obecnie coraz bardziej skomplikowany obszar. W Polsce trwa dyskusja nad modelem współczesnej edukacji. Bada się ważny obszar dotyczący tego, czy szkoła jest zdolna do uzupełniania ewentualnych braków społecznych wyniesionych z domu rodzinnego bądź korygować postawy rodzin. Nawet jeżeli nauczyciele są profesjonalnie wykształceni to zwykle nie znajdują nigdzie pomocy w rozwiązywaniu i pomocy wobec problemów emocjonalnych czy rodzinnych pojawiających się w toku kontaktu z dziećmi i młodzieżą, gdyż źródłem tych problemów bywa system rodzinny. Obecne przepisy dotyczące pomocy psychologiczno–pedagogicznej nakładają obowiązek „kompleksowej” opieki nad uczniami z różnorodnymi trudnościami. Indywidualne Programy Edukacyjno-Terapeutyczne i Wielospecjalistyczne Oceny Funkcjonowania Ucznia obejmują, oprócz rozwoju edukacyjnego, również rozwój emocjonalny i społeczny dziecka.
Propozycja Centrum edukacji i terapii jest odpowiedzią na wszystkie wymienione potrzeby i może stanowić element kompleksowej opieki nad dzieckiem oraz jego rodziną.